chương 2: đầu trường
Khoa cử không phải bài thi có thể xong một sớm một chiều.
Sau khi Huyện thí kết thúc thì còn có Phủ thí, Phủ thí kết thúc còn có Viện thí. Đỗ Viện thí thì được nhập học vào trường quốc lập, được người đời gọi bằng hai chữ “sinh viên”. Là sinh viên mà không đạt được thành tích ưu tú thì đừng hòng dự thi những bài thi thật (Nói cách khác, Viện thí giống bài thi đầu vào hơn là thi khoa cử hàng thật giá thật).
Tỉ lệ chọi tùy từng thời đại mà khác nhau, nhưng vào thời điểm này, tỷ lệ ấy đã lên tới con số ba ngàn. Nói cách khác, trong ba ngàn người thì chỉ có một người đỗ đạt. Khốc liệt đến vậy đấy.
Để có thể vượt qua tất cả từ Huyện thí cho tới Điện thí cuối cùng, tức vượt qua vô vàn bài thi khác nhau để đường đường chính chính đỗ khoa cử cần phải có sức mạnh tinh thần cùng học vấn ở mức độ người bình thường không thể nào tưởng tượng nổi.
Bài Huyện thí ngày hôm nay Tuyết Liên tham gia không gì hơn một bước đầu tiên trong chặng đường dài vô cùng tận. Chưa kể, bài Huyện thí này sẽ được tổ chức năm lần liên tiếp, mỗi lần xong là sẽ đều thông báo kết quả, và những kẻ trượt vỏ chuối sẽ lập tức bị sút khỏi huyện sảnh. Quả là một hệ thống hà khắc làm sao.
Sau khi được dẫn vào trường thi, Tuyết Liên thấy rằng ngoài mình ra còn rất nhiều người khác.
Ai nấy trông cũng đều bồn chồn lo lắng hết cả.
“–––Vậy ta xin chúc tất cả thi tốt. Mong rằng không có ai làm chuyện bất chính.”
Sau khi nhìn các đồng sinh một lượt, người chấm thi là tri huyện liền nói một câu cho đúng nghĩa vụ.
Tên người này là Dương Sĩ Đồng. Nghe đâu ông ta từng làm quan nơi trung ương đất nước, nhưng vì lý do nào đó lại bị cắt chức, rồi bị giáng chức về huyện Tuyết Liên sinh sống.
Bộ dạng béo bụ kia làm cô bất giác liên tưởng tới hình ảnh một con heo.
Đỗ đạt khoa cử, nhất định sẽ được ăn nhiều đồ ngon.
Thốt nhiên, vị nữ nhân giả nam bên cạnh thì thầm vào tai cô.
“Trông ông kia như heo ấy nhỉ.”
“… Yên lặng đi. Để người ta nghe được là vào ngục đấy.”
“A, xin lỗi.”
Chẳng rõ nhân duyên thế nào, nhưng Tuyết Liên và Lê Ngọc được xếp ngồi cạnh nhau.
Tiện nói thêm về vấn đề giới tính, khi nãy lên lấy phiếu trả lời, sinh viên kiểm tra đã tuyên bố “Cảnh Lê Ngọc là nam nhân”. Âu cũng là lẽ hiển nhiên, dù gì trong hộ khẩu cũng đề rõ giới tính là nam rồi mà.
Khỏi phải nói, danh tính của Tuyết Liên cũng không hề bị lộ. Nếu như ngay cả Lê Ngọc còn xuôi chèo mát mái thì Tuyết Liên đời nào gặp vấn đề gì. Điều này ngược lại khiến cô cảm thấy bản thân ngốc nghếch vì cứ hay lo bò trắng răng.
Chẳng mấy chốc, tri huyện đã thông báo bắt đầu làm bài. Liền sau đó, một chức viên cầm theo chiếc bảng có viết câu hỏi lập tức đi qua đi lại.
Câu hỏi đầu tiên là–––
Kiến nghĩa bất vi, vô dũng giả
Hãy giải thích ý nghĩa của câu nói này.
Một người không biết gì về Nho học nhất định sẽ nghiêng đầu bối rối, song Tuyết Liên đã đọc nhẵn Kinh Thư ngay từ thuở còn thơ. Chính bởi vậy mà ngay khi liếc qua câu hỏi, cô liền đưa bút mượt mà như dòng suối chảy.
Tiện nói thêm, câu hỏi này là một đoạn trích trong thiên Vi Chính sách “Luận Ngữ”, nói đơn giản là “Thấy việc chính nghĩa mà không làm thì không phải người dũng cảm.”
(Nghĩa hả…)
Bàn tay cầm bút bỗng ngưng lại, Tuyết Liên quan sát xung quanh mình.
Thời buổi ngày nay, liệu được bao nhiêu người có thể hành động đúng theo lời vàng ý ngọc này đây?
Nhìn ra mới thấy, quan chấm thi là tri huyện cũng đang gà gật trên chiếc bàn trước mặt cô. Xem chừng không chỉ đồng sinh mà ngay đến quan lại cũng đã quên đi triết lý của Khổng Tử mất rồi.
(Hử?)
Bất giác, cô để ý thấy Lê Ngọc đang ậm ừ ra chiều phiền não bên cạnh mình.
Cô cứ ngỡ rằng câu hỏi này đơn giản tới nỗi nhìn cái là trả lời được ngay, thế mà còn gặp khó khăn như vậy thì chắc tạm biệt nhau trong ngày được rồi.
Sau đó, Tuyết Liên tiếp tục trả lời mọi câu hỏi còn lại không chút khó khăn.
Chỉ hiềm, khi mặt trời dần xuống núi, đầu trường (cách gọi ngày đầu tiên của kỳ thi) dần đi đến hồi kết, một sự việc bất ngờ xảy ra.
“Nực cười! Đây không phải bài thi ta đang tìm kiếm!”
Một âm giọng lớn vang vọng khắp trường thi. Người vừa bẻ gãy cây bút mà đứng bật dậy là một đồng sinh với biểu cảm tức tối trên khuôn mặt.
“Ta yêu cầu thi lại! Chứ còn câu hỏi kiểu này thì làm sao chọn ra được người tài!”
“Này! Đừng có làm loạn!”
Các chức viên vội vã xông vào.
Cái người mấp mé tuổi đủ gọi là “lão nhân” kia liên tục phàn nàn về câu hỏi bài thi. Kiểu người thế này không phải hiếm gặp. Khoa cử không giới hạn độ tuổi dự thi, vậy nên sau khi đã liên tục thi trượt đến bạc cả mái đầu thì vô hình chung, ông ta sẽ dồn lòng oán hận lên chính bản thân hệ thống.
“Thả ta ra! Ai bảo các ngươi toàn đưa ra mấy câu hỏi tào lao!”
“Nói cái gì vậy hả?! Có biết ngươi đang vô lễ với tri huyện đại nhân không đấy!”
“Ta chiến đấu vì mục tiêu trị quốc bình thiên hạ! Khát khao cháy bỏng được cống hiến bản thân cho Hồng Linh Quốc! Thế mà lại giao cho ta mớ câu hỏi vỡ lòng cho trẻ con thế này là sao hả?! 40 năm, 40 năm rồi đấy! Tuyệt đối không tha, tuyệt đối không tha! Đã tới nước này rồi thì ta sẽ tố cáo các người lên Kinh Sư!”
“Lão già…! Thưa tri huyện đại nhân, ngài muốn xử trí ra sao đây ạ?”
“Nhốt hắn vào ngục cho tới khi Huyện thí kết thúc!”
“Tuân chỉ!”
Các chức viên mau chóng tóm gọn lấy ông lão trong sự ngỡ ngàng của các đồng sinh khác.
Ngay đến Lê Ngọc cũng chơm chớp mắt vì bất ngờ.
“Bị làm sao vậy nhỉ…?”
“Chắc là không hiểu câu hỏi chứ gì… Quan trọng hơn, cô nương có ổn không vậy? Hình như từ nãy tới giờ cô vẫn chưa viết chữ nào.”
“T-Ta ổn…”
Trên trán Lê Ngọc hình như có vương chút mồ hôi.
Xem ra không phải lúc để mà bận tâm đến vụ náo loạn rồi.
Một lúc sau, tri huyện lớn tiếng đằng hắng.
“Dừng bút! Không được viết tiếp nữa! Cái tên râu dê đằng kia, bỏ bút xuống ngay!”
Bài thi đã kết thúc.
Cảm giác tương đối ổn, vậy nên trừ phi xảy ra tình huống hi hữu nào đó, bằng không thì nhất định cô sẽ đậu.
Sau khi thu lại hành trang, Tuyết Liên liền cùng các đồng sinh khác rời khỏi trường thi.
Chỉ có một điều khiến cô quan ngại, đó là nữ nhân giả nam kia trông có vẻ hơi hốc hác.
Dẫu biết rằng lo lắng cho đối thủ như vậy là hành động thừa thãi, song do hoàn cảnh tương tự nhau mà cô không thể không bận tâm được.
□
Thông thường, công tác chấm thi có thể mất tới cả tuần.
Tuy vậy, có lẽ là do số lượng đồng tử không nhiều hay sao mà lần này kết quả sẽ được công bố trong ngày. Trận lũ lụt khi trước đã gây thiệt hại trầm trọng, và có vẻ như chính nó đã cuốn đi một lượng lớn thanh niên trai tráng dự định sẽ tham dự kỳ thi khoa cử trong tương lai.
“–––Chính phủ làm ăn bết bát. Rồi sẽ có ngày bị trời phạt cho xem.”
Ngước nhìn trần nhà bẩn thỉu, Tuyết Liên khẽ thì thầm.
Các đồng sinh sẽ được trọ lại túc xá trong huyện sảnh. Nhược bằng bị đánh trượt, còn thì không được phép rời khỏi đây, đó là quy định của Hồng Linh Quốc về vấn đề thi cử học đường. Tuyết Liên được giao cho một căn phòng chật hẹp, được cái là không có ai khác cùng phòng. Bình thường ai cũng được giao một căn phòng tám người nằm chen chen chúc chúc, tuy vậy thì vẫn có thể xin được một phòng riêng nếu trả đủ tiền. Giờ mà lại đi ngủ chung với nam nhân để bại lộ danh tính thì coi như xôi hỏng bỏng không. Rõ ràng tình hình tài chính không đến nỗi là dư giả, nhưng chỉ riêng chuyện này là cô không được kén cá chọn canh.
Đúng lúc này, cộc cộc, cô nghe có ai đó gõ cửa.
“Tiểu Tuyết! Hóa ra huynh ở đây sao!”
Ló mặt ra ngoài cửa, xuất hiện trước mắt cô là nữ nhân giả nam nọ.
Vạt áo lòe loẹt tung bay phấp phới, cô nàng quan sát phòng Tuyết Liên với động tác như một con thú nhỏ.
“Chờ đã chờ đã! Đừng tự tiện bước vào phòng tại hạ như vậy!”
“Xin huynh đó, cho ta trú lại nơi này đi! Mấy phòng bự ngoài kia toàn nam nhân không à!”
“Tưởng đâu cô nương tự nhận mình là nam nhân?”
“Thì đúng là thế nhưng mààà…”
“Xem chừng cô nương không định che giấu giới tính nữa nhỉ.”
“Đ-Đâu phải thế! Đúng rồi, nhỡ đâu bọn họ thấy ta giống nữ nhân là sẽ phiền phức lắm đúng không nào?”
Bỏ qua những lời ngụy biện như trên, phải công nhận là ngủ lại một nơi toàn nam nhân như vậy thì cũng bất an thật.
Có điều, hà cớ gì cô nàng lại dựa dẫm vào Tuyết Liên?
“Tại hạ cũng là nam nhân đấy.”
“Thì cũng đúng… nhưng mà Tiểu Tuyết thì trông, điềm tĩnh hơn mà.”
Nghe chừng người này vẫn chưa phát giác ra thân phận thật của Tuyết Liên.
Khi định bảo “Mong cô nương về cho”, cô chợt nghĩ.
Đồng sinh về cơ bản là một đám gầy nhom yếu ớt, mặt mũi xanh xao, tuy vậy thì có trời mới biết bọn họ sẽ giở trò gì khi thấy một nữ tử xinh đẹp nằm chung phòng với mình. Nói là như vậy, cô vẫn ngần ngại không dám để người này vào phòng. Bởi đây là căn phòng riêng cô phải vung tay quá trán một chút mới có được để cảm thấy an tâm kia mà…
“Xin huynh đó! Cứ thế này thì ta sẽ không thể an tâm đi ngủ được mất!”