Tính Sư

“……Kịch rối bóng Đông Sơn, loại kịch rối bóng truyền thống mà khi hát sẽ dùng dây điều khiển bóng để biểu diễn ấy…… Cậu sao thế?”

Tần Giao vừa cất lời thì trong đầu Tấn Tỏa Dương như có một tia sáng giáng xuống bầu trời đêm u tối, không chỉ nối liền những từ mấu chốt “cái bóng, “dây” và “mặt trăng đỏ” mà người phụ nữ trúng tà ngất xỉu kia vừa nói, mà còn lập tức tháo gỡ một số thắc mắc vẫn luôn đau đáu trong lòng hắn.

Thế là hắn vội xúi đầu nhìn xuống dưới chân, vì ánh nắng chiếu rọi trên đỉnh đầu mà bóng của hắn, Tần Giao và bầy chó bản địa trong ngõ hẻm đều phản chiếu lên tường, thậm chí còn thể hiện những hành động hết sức sống động. Tình huống này thực ra cũng tương tự như kịch rối bóng vậy, khiến sắc mặt Tấn Tỏa Dương bỗng trở nên khác lạ.

Kịch rối bóng Đông Sơn, nhìn tên biết nghĩa, là một loại hình nghệ thuật dân gian, sử dụng giấy da hoặc da động vật cắt thành hình nhân vật để biểu diễn các vở hí kịch.

Tương truyền loại kịch dân gian này bắt nguồn sớm nhất từ thời Tây Hán, sau khi ái phi của Hán Vũ Đế là Lý phu nhân lâm bệnh qua đời, ông ta thường lệnh cho cung nhân dùng hình thức này chiếu bóng của Lý phu nhân lên tường để tế điện. Về sau tới triều Đường thì múa rối bóng phát triển nở rộ, kéo dài tận cuối triều Thanh, mãi đến đầu thuở lập quốc, vẫn có thể thường xuyên thấy rối bóng xuất hiện ở hội chùa tại các nơi Thiên Tân, Bắc Kinh, Đường Sơn.

Còn về phương pháp mà các nghệ sĩ dân gian chế tạo ra những con rối bằng da ấy, đa phần là làm từ các loại da dễ lên màu, tính dẻo dai, chẳng hạn như da lừa hoặc da trâu.

Sau khi lột da động vật ra thì trụng trong một nồi dầu sôi cho chín nhừ, rồi dùng thuốc nhuộm để vẽ mắt, mũi và miệng. Dưới sự điều khiển của dây và gậy trúc phía sau sân khấu, miệng của nhân vật sẽ khép vào mở ra, lại có người biểu diễn nấp sau màn hát một đoạn, hiệu ứng tất nhiên sẽ sống động vô cùng.

Mà vì người địa phương thích nghe kịch, đặc biệt là các vở kịch dân gian truyền thống náo nhiệt như Thập Bất Nhàn, Đại Tây Sương, cho nên từ những năm bốn mươi năm mươi của thế kỷ trước, đã có đoàn kịch múa rối bóng bắt đầu đến Đông Sơn để biểu diễn.

Nhiều năm qua, trừ các dịp lễ tết đặc biệt, còn thường thì đoàn Xuyên kịch chủ yếu biểu diễn cho bà con xung quanh xem những vở phổ biến mà người người nhà nhà đều biết, như Úc Lũy Thần Đồ, Bạch nương nương, Tôn Ngộ Không, Võ Tòng, Thôi Oanh Oanh và Trương Sinh, vân vân. Nếu chỉ nhìn hoàn cảnh mộc mạc đơn sơ của đoàn kịch này thì đúng là khó tin kịch rối bóng của đoàn Xuyên kịch lại ẩn giấu vấn đề gì.

Nhưng hiển nhiên, kết hợp với lời Tần Giao vừa kể về cái bóng và dây, còn có ám chỉ của “bác gái Trương” trúng tà nọ, rõ ràng mọi việc phát sinh mấy ngày nay có liên quan đến tên Công Kê Lang giấu đầu lòi đuôi kia.

Mới đầu Tần Giao còn chưa hiểu gì, nhưng thấy chàng thanh niên tóc trắng cứ nhìn chằm chằm vào cái bóng của bọn họ, y cũng nghiêng đầu suy nghĩ một chốc, sau đó nhíu mày tỏ vẻ sực hiểu.

“Cậu cho rằng cái bóng và dây mà người phụ nữ kia nhắc tới là đang chỉ cái này sao?”

“……”

“Cái bóng bị dây khống chế, người phụ nữ đó còn nói mình bị Công Kê Lang giết chết….. Lẽ nào cậu đang hoài nghi nó có liên quan đến việc năm xưa nhóm của mẹ cậu và Công Kê Lang kết thù oán?”

“……Đúng vậy.”

Mặc dù Tần Giao chủ động hỏi Tấn Tỏa Dương như vậy, nhưng trước khi nhận được câu trả lời, sắc mặt lạ thường và ánh mắt hắn nhìn y đã cho y biết đáp án đại khái rồi.

Trong lúc nhất thời Tấn Tỏa Dương cũng chẳng biết những điều này là trùng hợp hay có sự sắp đặt từ trong sâu xa nữa. Hồi trước, lúc còn là thiếu gia cháu ngoại ưu tú nhất của nhà họ Trần, cũng vì có cách suy nghĩ và xử lý vấn đề rất bình tĩnh xác đáng nên hắn mới được ông ngoại hết mực coi trọng và yêu quý, do đó tâm trạng hắn cũng không bị ảnh hưởng quá mức vì sự kiện vừa rồi.

Hắn trấn định nhìn sang một bên, vừa ngẫm nghĩ xem nên làm gì, vừa kể cho Tần Giao nghe về chuyện năm xưa. Hắn lấy miếng hổ uy vàng óng mà mình luôn mang bên người ra, bảo với y rằng:

“Mẹ tôi từng kể với tôi rằng, lúc bị kẹt trên sườn núi Đông Sơn…… bà từng chịu ơn của một ông cụ họ Thẩm cùng đoàn, ông cụ ấy giúp mẹ tôi thoát khỏi hiểm cảnh còn bản thân thì lưu lại nơi này. Mẹ tôi may mắn trốn thoát được, nhưng ôm nỗi hối hận suốt cuộc đời, luôn cảm thấy có lỗi với những người bị hại ở nơi đây.”

“……”

“Hơn nữa tính cách bà ấy luôn khá cảm tính, thậm chí phải nói là hơi nhu nhược…… cảm xúc rất dễ bị ảnh hưởng bởi người khác, vậy nên hồi tôi còn bé tí, bà ấy đã qua đời vì sức khỏe kém và cũng vì chính tâm lý bà ấy không chịu đựng nổi nữa. Trước khi mất, bà ấy nhắc rất nhiều về ông Thẩm quá cố ấy, còn chuyện về sáu người khác thì tôi không rõ lắm, vậy nên giờ tôi cũng không chắc người phụ nữ nói mình bị nhốt kia có phải là một trong bảy người trong bài ca gà trống mà Công Kê Lang hát hay không.”

“……”

Đây là lần đầu tiên Tần Giao nghe hắn chủ động kể chuyện có liên quan tới bản thân mình, y vừa âm thầm ghi nhớ những gì hắn nói, cũng vừa xuôi theo dòng suy nghĩ của hắn, ngẫm tới câu chuyện xưa cũ về người và gà vì một vụ huyết án mà kết mối thù truyền đời con cháu.

Bảy người, bảy…… Bảy?

Tần Giao lập tức nhớ lại tình huống họ từng thấy ở đoàn Xuyên kịch heo hút nọ, y bỗng sững ra một thoáng rồi nhìn sang Tấn Tỏa Dương ở bên cạnh, nói:

“Này, Tấn Tỏa Dương.”

“?”

“Lúc chúng ta đứng trước cửa đoàn Xuyên kịch, cậu có để ý là trên chiếc bảng đen nhỏ treo ngoài cửa, ngoại trừ thông báo ngừng kinh doanh thì còn dán nửa tờ giấy bị xé rách không?”

“……”

“Hình như là nửa tờ danh mục những chương trình cố định mà đoàn kịch biểu diễn mỗi tuần? Trên đó viết tên một số vở kịch bản địa, nhưng có chỗ bị rách nên không thấy rõ lắm. Lúc ấy cậu đang kiểm tra xem xung quanh có người hay không, còn tôi thì đứng trước tấm bảng đen, cúi đầu quan sát mấy lượt nên mới có chút ấn tượng, vừa rồi sực nhớ ra nên mới bảo với cậu. Nếu tôi nhớ không nhầm, một tuần bảy ngày diễn bảy vở kịch, vừa khéo…… cũng là bảy nhỉ?”

Dứt lời, hai người không hẹn mà cùng ngộ ra gì đó, dù sao thì trong đoàn kịch thực sự có quá nhiều điều trùng hợp liên quan tới bảy mà.

Nếu hai người đã có suy đoán giống nhau thì bước tiếp theo tất nhiên là tức tốc tìm chứng cứ về vở diễn rối bóng của đoàn kịch này, trước khi càng nhiều chuyện bất trắc hơn xảy ra.

Nghĩ đoạn, vẻ mặt chàng trai tóc trắng trở nên phức tạp và đăm chiêu, cũng không gấp rút thực hiện kế hoạch ban đầu của hai người là hôm nay đến ngôi nhà tổ chức mừng thọ mà đoàn Xuyên kịch kia biểu diễn để tìm người.

Trái lại, hắn dứt khoát kéo Tần Giao – người bắt đầu thấy hứng thú với sự việc ngày càng kỳ lạ này – cùng mình quay trở lại chỗ đoàn Xuyên kịch không bóng người kia.

Sau khi trở lại, bọn họ thấy ổ khóa ố vàng ngoài cửa vẫn đứng yên không hề bị xê dịch chút nào, hệt như lúc đầu mình mới đến. Đoàn kịch giăng đầy mạng nhện trên xà nhà, nhìn từ ngoài vào quả thực chẳng hề có chút hơi người nào, ở cửa chỉ có nửa tờ danh mục chương trình mà ban đầu cả hai đều ngó lơ, cùng với tấm bảng đen nhỏ thông báo ngừng kinh doanh để chỉnh đốn lại.

Tấn Tỏa Dương đi cùng với Tần Giao, hắn dừng bước một thoáng rồi cau mày tiến lên, cầm tờ danh mục chương trình kia lên. Nó được dán trên bảng đen, bị lớp keo dán làm cho mơ mơ hồ hồ, có nhiều chỗ hoàn toàn chẳng nhìn rõ được lắm.

【Tiết mục tân xuân đặc biệt: Đoàn kịch biểu diễn rối bóng gà trống vào đúng mười giờ mỗi tối.】

【× hai:《Trai tráng về quê》】

【Thứ × đến thứ ×:《Ba ×××》】

【Thứ ×, thứ sáu:《Vợ chồng ××》】

【Chủ nhật:《Ông lão bán hương》】

(Ký hiệu × tức là chữ ban đầu đã bị mờ)

Chú thích bên dưới:

【Từ ngày , đoàn Xuyên kịch huyện Đông Sơn ngừng kinh doanh để chỉnh đốn vì nguyên nhân nội bộ. Nếu muốn thuê biểu diễn riêng, vui lòng liên hệ với kế toán và trưởng đoàn, xin thông báo cho bà con biết. Chúc mọi người năm mới âm lịch vui vẻ, năm Dậu bình an.】

【—— Toàn thể đoàn Xuyên kịch huyện Đông Sơn, ngày Nhâm Tý tháng Tân Sửu năm Tân Dậu.】 (Tức ngày // âm lịch)

Thời gian ghi ở cuối vừa khéo trùng khớp với thời gian hắn đến Đông Sơn, tuy nhiên tờ danh mục này chữ còn chữ mất, không cung cấp được chút thông tin chuẩn xác nào, đúng là hơi làm khó người ta.

Trong thời gian ngắn, Tấn Tỏa Dương không thể tìm được manh mối từ tờ danh mục chương trình hỏng rách này được, đành phải ghi nhớ nội dung trên tấm bảng kỳ quái trước.

Sau đó hắn và Tần Giao lại cùng đi ra khỏi ngõ hẻm chỗ đoàn Xuyên kịch kia, song hai người chưa đi được mấy bước thì cô nàng A Nương của hiệu thuốc lá lại bỗng nhiên tìm tới.

Từ đằng xa, trông thấy bên cạnh Tần Giao còn có một thanh niên què chân, cô nàng A Nương bím tóc dài tỏ ra hơi ngạc nhiên. Sau khi được giới thiệu rằng vị này chính là bạn đi chung với y, cô gái tốt tính này cũng không tỏ ý kiến gì, cô thở hổn hển nhìn về phía Tần Giao – người vừa rời khỏi nhà mình, rồi lí nhí nói xin lỗi bằng tiếng Động:

【Xin lỗi, vừa rồi, vừa rồi em vội quá…… Còn có một việc này liên quan đến đoàn Xuyên kịch nữa, chưa, chưa kịp nói cho anh và bạn anh.】

【Hử? Không sao, là việc gì vậy?】

【……Là việc có liên quan đến kịch rối bóng mà đoàn Xuyên kịch biểu diễn…… Hình như…… Hình như em nghe bố kể là hồi trước có tám vở cơ, nhưng vì một tuần chỉ có bảy ngày, không xếp được lịch cho vở thứ tám nên đoàn kịch bỏ vở sau cùng đi, đổi thành mỗi ngày một vở, tổng cộng bảy vở, bắt đầu diễn từ tết ông Táo đến đêm ba mươi là vừa…… Nghe nói từ hơn hai mươi năm trước đoàn kịch đã bắt đầu xếp danh mục chương trình như vậy rồi, nhiều năm qua chưa từng thay đổi bao giờ……】

【……Tám vở?】

【Vâng…… Chủ yếu hát cái gì thì em cũng không rõ, tại em không biết chữ Hán…… Song em nghe người xung quanh nói là, vì đoàn kịch thường…… không đủ kinh phí thường niên, nên lần nào cũng diễn bảy vở cũ rích, tự lấy da thỏ để khâu rối da…… Nhưng mấy con rối da ấy không chỉ có tà mà còn cụt tay gãy chân, lúc chiếu lên trông không hề vui nhộn tưng bừng tẹo nào mà thậm chí rất kinh dị ghê rợn…… Nên bao năm qua diễn đi diễn lại, hiệu quả đã không còn tốt lắm……】

【……】

【Về sau…… Bởi vì chuyện này mà dạo trước tết, trưởng đoàn và mấy diễn viên cốt cán trong đoàn đã nảy sinh mâu thuẫn với…… cái ông Thạch Thủy Sinh mà mấy anh muốn tìm, rồi cãi vã nhau…… Hình như do vấn đề kinh phí nên trưởng đoàn Xuyên kịch muốn cắt bỏ chương trình kịch rối bóng Đông Sơn cố định đi, đổi sang tiết mục khác dễ thu hút khán giả hơn, nhưng Thạch Thủy Sinh không đồng ý…… Sau đó ông ta còn nổi điên khóc lóc ầm ĩ trước cửa đoàn kịch, trưởng đoàn tức giận, hất đổ đám rối bóng ngay trước mặt mọi người rồi ra tay đấm Thạch Thủy Sinh hai cú……】

【……Bọn họ xô xát nhau ư?】

【……Vâng, đấm mạnh lắm, làm ông già Thạch Thủy Sinh ngã lăn xuống đất hồi lâu vẫn chưa bò dậy được. Trưởng đoàn còn nói ngày mai sẽ tống cả ông ta và đám rối bóng quái đản ấy ra ngoài. Ấy thế mà sang hôm sau trong đoàn tự dưng chẳng có động tĩnh gì cả, trưởng đoàn và các diễn viên khác không mấy xuất hiện trước mặt mọi người, chỉ trừ khi có vở diễn. Rồi mấy bữa sau ở xung quanh bắt đầu rộ lên vụ trúng tà……】

【……】

【Tuy nhiên có không ít người từng chứng kiến lúc mà bọn họ gây gổ vì chuyện kịch rối bóng, người quanh đây có thể làm chứng…… Việc em muốn kể cho các anh là sự kiện kỳ quái mà em tận mắt chứng kiến vào buổi tối mấy hôm trước…… Tối đó, khi đi qua bức tường sau nhà, dường như em nghe thấy lũ rối da trong đoàn kịch đang khóc, vừa hát vừa khóc, nội dung lời ca của chúng nó là……】

Lời nói lí nhí xen lẫn sợ hãi của A Nương đã vô hình trung xâu chuỗi một số sự việc vốn dĩ có vẻ hỗn loạn, không hề tồn tại liên hệ và manh mối..

Tần Giao phiên dịch lại tiếng Động cho Tấn Tỏa Dương, hai người bày vẻ mặt khác nhau, cùng liếc nhau một thoáng rồi không nói gì thêm nữa. Sau đó, cả hai cùng cau mày nhìn về phía cô gái với gương mặt hoang mang căng thẳng, nghe cô khe khẽ chuyển từ tiếng Động gốc của mình sang tiếng Hán bập bẹ trúc trắc, song ngữ điệu kỳ lạ ấy lại vừa khéo phù hợp với tình huống lúc đó.

……

【Công Kê Lang, muốn giết gà】

【Bảy con gà nhốt trong lồng】

【Chỉ còn một con ngoài lồng】

【Rốt cuộc nó chạy đi đâu】

【Rút ruột ra, lột da xuống】

【Đứa bé trong bụng khóc oe oe】

【Cho dù mi chạy đi đâu】

【Công Kê Lang đều sẽ bắt được mi, bắt —— được —— mi ——】