Quo Vadis

Phải trở về Roma, hoàng đế bực mình vì đã trở về và chỉ vài ngày sau ngài đã lại đùng đùng muốn đi Akhai ngay. Thậm chí ngài còn ra một chỉ dụ khuyến cáo rằng ngài sẽ đi vắng không lâu, nên các quyền lợi của công chúng sẽ không hề bị ảnh hưởng chút nào. Sau đó, cùng với đám cận thần, trong đó có cả chàng Vinixius, ngài tới thần miếu Kapiton dâng lễ vật tế hiến các thần, cầu cho chuyến đi được thuận buồm xuôi gió. Nhưng sang ngày hôm sau, khi hoàng đế đến viếng miếu của nữ thần Vexta, đã xảy ra một chuyện rủi ro, khiến mọi ý định bị đảo lộn hết cả. Nerô vốn không tin thần thánh, nhưng lại sợ họ, đặc biệt là nữ thần Vexta đầy bí ẩn, đến nỗi vừa thoạt trông thấy dung mạo nữ thần và ngọn lửa thiêng, tóc trên đầu ngài dựng đứng cả lên vì kinh hoàng, hai hàm răng ngài dính chặt vào nhau, tứ chi run lẩy bẩy, rồi ngài ngã xỉu vào tay Vinixius, kẻ tình cờ đứng ngay sau lưng ngài. Ngài được mang ngay ra khỏi thần miếu và đưa về cung điện Palatyn. Mặc dù ngay sau đó đã hoàn toàn lại hồn, song suốt cả ngày ngài không hề rời khỏi long sàng. Trước sự ngạc nhiên của những người có mặt, hoàng đế tuyên bố rằng ngài cương quyết hoãn chuyến đi sang một dịp khác, bởi lẽ thần linh đã ngầm cảnh báo rằng ngài không được phép vội vã. Một giờ sau, người ta loan báo cho dân chúng toàn thành Roma được hay rằng vì trông thấy những khuôn mặt buồn đau vì quá yêu hoàng đế của công dân, nên hoàng đế sẽ lưu lại cùng chúng dân như người cha lưu lại cùng đàn con, để chia sẻ niềm vui và nỗi đau cùng chúng dân. Hân hoan, vì quyết định ấy, đồng thời tin chắc rằng sẽ không bị hụt mất những trò vui thế vận và việc phát chẩn lương thực, dân chúng bèn tụ tập thành đám đông trước cổng cung điện Palatyn, la hét ngợi ca hoàng đế chí thành, còn ngài tạm dừng cuộc mạt chược đang chơi dở với các cận thần mà bảo:

Phải, cần hoãn chuyến đi lại, theo sấm truyền thì cả Ai Cập lẫn Phương Đông sẽ không thoát khỏi quyền bá chủ của ta, làm sao một thành Akhai có thể lọt lưới được? Ta sẽ ra lệnh cho đào xới eo đất Korynlơ, ta sẽ cho dựng tại Ai Cập những pho tượng mà bên cạnh chúng các kim tự tháp sẽ chỉ là đồ chơi trẻ con. Ta sẽ ra lệnh xây dựng một tượng Xphinx bẩy lần lớn hơn pho tượng đang ở gần Memphix và đang nhìn ra sa mạc, nhưng ta sẽ ra lệnh tạc cho nó khuôn mặt của ta. Đời đời cháu con sẽ chỉ nói về pho tượng ấy và nói về ta mà thôi.

Bằng những vần thơ của mình, hoàng thượng đã tự xây dựng một tượng đài kỷ niệm đó thôi, một tượng đài không những chỉ bẩy lần mà ba lần bẩy lớn hơn kim tự tháp Khêốp nữa kia! - Ông Petronius nói.

Thế còn tiếng hát của ta thì sao? - Nerô hỏi.

Than ôi! Giá như có ai biết cách tạc được cho người một pho tượng như tượng Memnon và tượng đài ấy lại cất cao tiếng hát của Người gọi vầng thái dương thức dậy! Những biển cả cận kề Ai Cập đời đời sẽ tấp nập hằng sa số thuyền bè, trên đó dân cư từ khắp ba miền sẽ lắng nghe tiếng hát của hoàng thượng.

Tiếc thay! Làm gì có kẻ nào thực hiện được điều ấy! - Nerô thốt ra.

Song hoàng thượng có thể ra lệnh tạc vào đá badan hình người đang điều khiển cỗ xe tứ mã.

Phải lắm! Ta sẽ cho làm việc đó!

Đó sẽ là món quà của người để lại cho nhân loại.

Tại Ai Cập ta sẽ cưới nữ thần mặt trăng Lune, nữ thần cũng góa chồng và ta sẽ thực sự trở thành một vị thần.

Còn các vì sao thì hoàng thượng sẽ ban cho chúng thần làm vợ, chúng thần sẽ sản sinh ra cả một chòm sao mới sẽ được gọi tên là chòm sao Nerô. Riêng Vitelius thì xin người hãy cưới cho y nữ thần sông Nin, để y sản sinh ra một đàn hà mã. Còn Tygelinux thì xin hoàng thượng cho hắn sa mạc, hắn sẽ là vua của lũ lang sói…

Thế còn tôi thì sao? - Vatynius hỏi.

Cầu thần Apix ban phước cho ông! Ông đã cho chúng tôi được hưởng một thế vận tuyệt vời ở Beneventơ, nên tôi không thể cầu xin điều dở cho ông, ông hãy thửa một đôi giầy cho các tượng Xphinx, chân của tượng đang bị tê cóng trong những giờ sương đêm, rồi sau đó ông sẽ đóng giầy cho các tượng thần khổng lồ đứng hàng dẫy trước các thần miếu. Mỗi người đều sẽ tìm được việc làm thích hợp. Thí dụ như Đominiusxss Apher sẽ làm thủ quỹ, bởi ông ta nức tiếng thật thà. Tâu hoàng thượng, thần rất thích những khi hoàng thượng mơ về Ai Cập và rất lấy làm buồn vì người đã hoãn dự định ra đi.

Nerô bảo:

Những cặp mắt trần tục của các ngươi chẳng nhìn thấy điều gì, bởi lẽ thần linh trở nên vô hình đối với những kẻ nào thần muốn. Các ngươi biết không, lúc ta ở trong đền nữ thần Vexta, chính nữ thần đã tới đứng cạnh ra và nói thầm vào tai ta: “Hãy hoãn chuyến đi!”. Chuyện ấy xẩy ra đột ngột quá làm cho ta sợ, mặc dù lẽ ra ta phải hết sức biết ơn sự bảo trợ rõ ràng như thế của thần.

Tất thảy chúng thần đều kinh hoảng - Tygelinux nói - Còn ni cô đồng trinh Rubria thì ngất xỉu luôn.

Rubria! - Nerô nói - Nàng có cái cổ trắng ngần như tuyết:

Song lại ửng hồng mỗi khi trông thấy người, tâu thánh thượng.

Phải! Ta cũng nhận thấy điều đó. Lạ thật! Ni cô đồng trinh! Bao giờ cũng có gì đó thật là thần thánh ở mỗi ni cô đồng trinh, nhưng Rubria quả là tuyệt sắc.

Đến đây ngài trầm tư một lúc rồi hỏi:

Các khanh hãy nói ra hay, tại sao người ta lại sợ nữ thần Vexta hơn các thần? Có cái gì ở đó vậy? Ôi, chính ta cũng bị nỗi sợ hãi chế ngự, mặc dù ta là đạo chức cao nhất. Ta chỉ nhớ rằng ra ngã ngửa ra và chắc sẽ ngã lăn xuống đất, nếu không có một người nào đó đỡ. Ai đỡ ta thế?

Chính hạ thần - Vinixius đáp.

À, ra chính nhà ngươi đấy ư, "chiến thần Arex khắc nghiệt?". Tại sao người không có mặt ở Beneventơ? Người ta bảo ta hay rằng ngươi bị ốm, quả thật nét mặt ngươi có chút thay đổi. Này! Ta nghe bảo rằng Kroton định giết chết ngươi, có thật thế không?

Thưa vâng, hắn đã làm gẫy cánh tay thần, nhưng thần chống cự được.

Với một cánh tay bị gẫy ư?

Có một tên dân man di đã giúp thần, y khỏe hơn Kroton.

Nerô nhìn chàng kinh ngạc.

Khỏe hơn cả Kroton? Ngươi đùa đấy chứ? Kroton vốn là kẻ khỏe nhất hơn tất cả mọi người, còn hiện nay là Xyphacxơ xứ Etiopia.

Tâu hoàng thượng, thần chỉ nói những gì tận mắt trông thấy.

Vậy viên ngọc quý ấy đâu rồi? Hắn trở thành vua Nemoren rồi chăng?

Thần không được rõ, tâu thánh thượng, thần không hề gặp lại y lần nào nữa.

Thế nhà ngươi cũng không biết hắn thuộc dân tộc nào sao?

Tay thần bị gẫy, thần không kịp hỏi hắn điều gì cả ạ.

Vậy ngươi hãy đi tìm hắn và phải tìm bằng được.

Nghe thế, Tygelinux nói:

Thần xin được đảm nhận việc ấy.

Nhưng Nerô nói tiếp với Vinixius:

Cảm ơn ngươi đã đỡ ta, nếu không ta có thể bị ngã vỡ đầu. Ngày trước nhà ngươi vốn là một người bạn tốt, nhưng từ sau cuộc chiến tranh, phải phục vụ dưới tướng Korbulon đến giờ nhà ngươi trở nên hơi là lạ thế nào ấy, ít khi ta thấy mặt ngươi.

Nerô im lặng một lát rồi nói tiếp:

Thế còn cô gái, bông hoa đẹp mà ngươi say mê, kẻ mà ta đã bắt của ông già Aulux về cho ngươi thì ra sao rồi?

Vinixius bối rối, nhưng ông Petronius lập tức ứng cứu chàng:

Tâu hoàng thượng, thần xin đánh cuộc rằng hắn đã quên có cô ả mất rồi - ông nói - hoàng thượng có thấy hắn bối rối không? Xin người hãy hỏi hắn xem từ đó đến nay hắn đã có bao nhiêu cô ả rồi, thần không dám cuộc liệu hắn có trả lời được hay không nữa kia. Họ nhà Vinixius vốn là những chiến sĩ tốt, nhưng họ còn là những chàng gà trống tốt hơn. Bọn họ cần có cả một đàn mái kia. Xin hoàng thượng hãy trừng phạt hắn vì tội ấy và đừng mời hắn tới dự bữa tiệc mà Tygelinux hứa sẽ tổ chức tại hồ Agryppa để mừng người.

Không, ta sẽ không làm như thế. Ta tin Tygelinux, tại đó sẽ không thiếu mái đâu.

Nếu như có mặt thần ái tình Amor, làm sao lại có thể thiếu được các tiên nữ duyên sắc Kharyta kia chứ? Tygelinux đáp.

Nhưng Nerô lại bảo:

Ta buồn chán lắm! Ta đã ở lại Roma theo ý muốn của nữ thần, nhưng ta không sao chịu nổi. Ta sẽ đi Anxium. Ta ngột ngạt cả người ở giữa những cái phố chật chội, giữa những ngôi nhà đang sụp đổ, giữa những ngõ hẹp tục tĩu này. Không khí uế tạp bay tới tận đây, tận nhà ở và những khu vườn của ta. Ôi, giá như động đất tàn phá cả thành Roma, giá như có vị thần linh nào nổi giận san nó thành bình địa, khi ấy ta mới có thể chỉ cho các ngươi thấy cần phải xây dựng thành phố ra sao, một thành phố là đầu não, của cả thế giới, là thủ phủ của ta.

Tâu hoàng thượng - Tegelinux nói - có phải người vừa phán: ”Giá như có một vị thần linh nào nổi giận triệt cả thành phố” - có phải thế chăng?

Phải, thì sao?

Hoàng thượng chẳng phải là một vị thần đó sao?

Rồi chúng ta sẽ xem nhà ngươi sửa soạn ra sao cho chúng ta ở khu hồ Agryppa. Sau đó ta sẽ đi Anxium. Tất cả các ngươi đều bé nhỏ, nên các ngươi không thể hiểu nổi ta cần những công việc vĩ đại ra sao.

Nói đoạn, hoàng đế nhắm nghiền mắt lại, ra hiệu là người cần được nghỉ ngơi. Các vị cận thần lần lượt tản đi. Bước ra cùng với Vinixius, ông Petronius bảo chàng trai:

Thế là anh bị gọi phải tham gia vào trò vui rồi đấy nhé. Gã Râu Đỏ hoãn chuyến đi, ngược lại y sẽ điên hơn bao giờ hết, sẽ hoành hành trong thành phố hệt như trong tư thất của mình. Anh cũng hãy cố gắng tìm lấy sự giải trí và quên lãng trong các trò điên này. Quỷ thật chứ! Chúng ta đã chinh phục cả thế giới, chúng ta có quyền chơi cho thỏa! Này Marek! Anh là một chàng trai rất xinh đẹp, một phần cũng vì vậy cậu mềm yếu với anh. Thề có nữ thần Điana xứ Ephozơ! Giá anh nhìn thấy đôi mày rậm và khuôn mặt của chính anh, khuôn mặt mang dòng máu ngàn xưa của dân Ouvrit! Bênh cạnh anh, bọn kia chỉ là đám nô lệ mới được giải phóng mà thôi. Chính thế đấy! Giá như không có cái giáo thuyết hoang dã kia, thì ngày hôm nay cô nàng Ligia chắc chắn đang ở tại nhà anh rồi. Anh cứ thử chứng minh lần nữa cho cậu rằng đó không phải là những kẻ thù địch với cuộc sống, với con người đi xem nào? Chúng nó đối xử tốt với anh, anh có thể biết ơn chúng, nhưng nếu ở địa vị anh, cậu sẽ căm thù cái giáo thuyết kia và sẽ tìm lại lạc thú ở nơi nào cậu có thể tìm được. Anh là một gã trai xinh đẹp, cậu nhắc lại, còn Roma đầy rẫy các ả góa chồng.

Cháu thấy lạ là sau cậu chưa thấy mệt mỏi với tất cả những điều ấy - Vinixius đáp.

Ai bảo anh thế? Cậu ngán từ lâu rồi, nhưng cậu không còn ở vào cái tuổi của anh. Nói cho cùng, cậu cũng còn có những thứ ham muốn khác mà anh không có. Cậu thích sách vở, những thứ anh không thích; cậu yêu thi ca, thứ làm anh chán chường; cậu mê bình cổ, những viên ngọc chạm và biết bao đồ vật khác mà anh không hề để mắt tới; cậu có chứng đau lưng mà anh không có và cuối cùng, cậu tìm được Eunixe, còn anh chẳng hề tìm được của báu nào tương tự như thế cả. Cậu thích được ở nhà, sống giữa các kiệt tác, còn anh thì cậu không thể nào cải tạo nổi thành một nhà duy mỹ. Cậu hiểu rằng trong đời, cậu sẽ không tìm thấy một điều gì mới hơn những gì cậu đã tìm thấy, còn anh, chính anh cũng chưa biết, anh vẫn luôn luôn chờ đợi và tìm kiếm. Nếu tử thần đến tìm anh, thì với lòng can đảm cùng tất thảy những nỗi phiền muộn của mình, anh sẽ chết đi mà vẫn chẳng ngạc nhiên rằng tại sao phải sớm từ giã thế giới này đến thế. Còn cậu, cậu sẽ chào đón tử thần như một điều cần thiết, với ý thức rằng trên toàn bộ cõi đời này không còn có quả hoa nào cậu chưa được nếm. Cậu sẽ chẳng vội đâu, nhưng cũng chẳng dùng dằng, cậu chỉ cố gắng làm sao cho tới phút cuối mình vẫn được vui vẻ. Trên cuộc đời này có những người hoài nghi mà vui vẻ. Đối với cậu, bọn khắc kỷ chỉ là lũ ngốc, nhưng ít ra, chủ nghĩa khắc kỷ cũng tôi luyện con người, còn bọn Thiên chúa giáo của anh thì chỉ mang đến cho thế giới nỗi buồn, nỗi buồn trong cõi đời này cũng giống như những cơn mưa trong thiên nhiên vậy. Anh có biết cậu vừa dò hỏi được chuyện gì không? Trong cuộc vui mà Tygelinux tổ chức, sẽ có những nhà chứa gái bố trí trên bờ hồ Agryppa, trong đó tụ tập đám đàn bà con gái từ những gia đình trâm anh thế phiệt nhất Roma. Lẽ nào không có lấy một cô nàng đủ xinh đẹp để có thể khiến anh vui sướng? Sẽ có cả những nàng trinh nữ lần đầu tiên bước vào đời với tư cách các… tiên nữ! Đế quốc La Mã của chúng ta là thế đó!... Trời ấm rồi! Ngọn gió phương nam sưởi ấm hồ nước và sẽ không làm những thân thể trần truồng phải xuýt xa đâu. Còn anh, hỡi chàng Narxyzơ, anh nên biết là không một người con gái nào cưỡng lại anh đâu. Không một nàng nào - kể cả các ni cô đồng trinh nữa.

Vinixius chỉ đập tay lên đầu giống như người đang vướng bận một điều gì suy tư nung nấu duy nhất.

Phải có phúc lắm cháu mới tìm được một thiếu nữ như thế.

Thế ai khiến cho anh phải đến nông nỗi này, nếu không phải là bọn tín đồ Thiên chúa giáo! Nhưng lũ người lấy cây thập ác làm biểu tượng cũng không khác gì đâu. Hãy nghe cậu nói này: Hi Lạp là đất nước tuyệt đẹp đã sản sinh ra sự thông tuệ của thế giới, chúng ta thì tạo ra sức mạnh, thế còn theo anh cái giáo thuyết kia có thể tạo nên được cái gì? Nếu anh biết, xin hãy giải thích cho cậu, bởi vì thề có thần Ponlukx, cậu không tài nào hiểu nổi.

Vinixius nhún vai:

Hình như cậu sợ rằng cháu sẽ trở thành tín đồ Thiên chúa.

Cậu chỉ sợ anh tự làm hư hỏng cuộc đời anh thôi. Nếu như anh không thể là Hi Lạp, thì hãy là La Mã: Hãy chiếm đoạt và tận hưởng! Sự điên rồ của chúng ta cũng có ý nghĩa nhất định, bởi trong nó chứa đựng chính cái tư tưởng này. Cậu khinh bỉ Râu Đỏ, bởi y chỉ là một thằng hề Hi Lạp. Giá như y cư xử cho ra một người La Mã, cậu sẽ xin thừa nhận y hoàn toàn có lý khi tự cho phép mình làm các trò điên loạn. Hãy hứa với cậu rằng, nếu giờ đây, khi về đến nhà, anh gặp một tên Thiên chúa giáo nào đó, thì anh sẽ thè lưỡi chế nhạo hắn. Nếu kẻ ấy lại trúng vào thầy thuốc Glaukox, chắc ông ra sẽ không lấy thế làm lạ đâu. Hẹn gặp lại anh tại hồ Agryppa.