chương 100: toàn cục
Chương 100: Toàn cục
So với Trường An phồn hoa, biệt thự ngoại ô tự có một cảnh sắc khác.
Chạng vạng tối, không có tiếng chuông chiều phiền toái. Chúng phụ nhân từ bên dòng suối giặt giũ trở về, cười cười nói nói, gió thổi qua rừng trúc vang lên từng tiếng rì rào.
Tiễn khách trở về, Bùi Khoan chắp tay đứng dưới gốc liễu, tự lẩm bẩm: “tùy ý xuân phương hiết, vương tôn tự khả lưu.”
“Gia gia.”
Bùi Lục Nương khóc nức nở chạy đến.
“Tôn nữ không muốn gả cho Đỗ Ngũ Lang... Lư gia chọn cho nữ nhi nhà mình một người tài mạo song toàn, ngọc thụ lâm phong, ngược lại chọn cho tôn nữ một kẻ ngu ngốc...”
Bùi Khoan quay lại, quát: “Không muốn gả? Ngươi chỉ là đích nữ của Bùi gia Hà Đông, cũng chỉ xứng gả cho chi thứ của Đỗ gia Kinh Triệu, hiểu không?”
Bùi Lục Nương vẫn đang khóc lóc kể lể, nghe vậy liền sững sờ, không biết phải nói gì nữa, Bùi Tư theo hầu ở một bên đi qua, dỗ dành nàng.
“Bát thúc, ngươi cũng thấy, hai người bọn họ khác biệt lớn như vậy, giúp chất nữ với.”
“Ngươi đừng làm loạn.” Bùi Tư nói: “Bát thúc hiểu tâm ý của ngươi.”
Bùi Tư, tự Sĩ Minh, là nhi tử thứ tám của Bùi Khoan, năm nay 28 tuổi, đỗ Minh Kinh, hiện là Thương tào tham quân của Kinh Triệu phủ.
An ủi Bùi Lục Nương xong, hắn quay lại nói: “Phụ thân, vào triều không giống như ở biên cương, những lời oán thán nên ít nói thì hơn.”
“Lão phu cứ muốn nói, ngươi nhìn Đỗ, Lư liên hôn, hai nhà họ sống hòa thuận không? Chị dâu em chồng cãi nhau cả ngày, còn chưa đủ loạn! Không đàn áp thế tộc Hà Đông thì làm sao thể hiện được quyền uy của Quan Lũng?”
Bùi Tư nói: “Tiểu nữ nhi tâm tư, coi trọng Tiết Bạch phong thái tướng mạo, cũng là chuyện thường tình.”
“Đủ thấy tôn nữ của lão phu có mắt nhìn người, thế tộc Hà Đông liền nên gả cho thế tộc Hà Đông.”
“Phụ thân nghĩ quá nhiều rồi.”
“Lão phu thấy ngươi nghĩ quá ít rồi!”
Bùi Khoan ban đầu chỉ muốn mượn cớ để trút giận, mắng chửi Ca Nô, oán trách Thánh Nhân, kết quả mắng xong ngược lại càng thêm ưu sầu, thở dài nói: “Ca Nô gần đây có một giấc mơ...”
Phụ tử hai người nói chuyện rất lâu, Bùi Khoan kể lại lời của Tiết Bạch, cuối cùng hỏi: “Ngươi thấy thế nào?”
“Tiết Bạch sao lại có tâm tư sâu như vậy?” Bùi Tư nhíu mày suy nghĩ, nói: “Hắn mật báo, nói Ca Nô muốn hại phụ thân, đưa ra điều kiện, nhưng thực ra chưa hề nói sẽ giúp phụ thân thế nào.”
“Trợ Dương Tiêm thi hành muối pháp, mượn cơ hội thay thế Lý Lâm Phủ, có ổn không?”
“Khó.”
Bùi Tư lập tức lắc đầu, hắn là quan thực vụ, đối với việc này rất có kiến giải, trầm ngâm rồi chậm rãi nói.
“Thứ nhất, từ khi Đại Đường khai quốc, để dân sinh nghỉ ngơi, không cấm muối tư, không thu thuế muối, do đó giá muối vừa rẻ lại ổn định, một khi bắt đầu thu thuế, giá muối chắc chắn sẽ tăng, đây là loạn chính;
Thứ hai, ngoài muối tư của Giang Hoài, các mỏ muối trong thiên hạ thực ra đều nằm trong tay triều đình và thế tộc. Lấy mỏ muối lớn ở Hà Đông là Giải Trì làm ví dụ, năm đó Thái Bình công chúa bị đày đến phong địa ở Bồ Châu, chính là cùng Thái Thúc công khống chế mỏ muối Giải Trì, ép Thánh Nhân phải nhượng bộ, trở về Trường An nắm quyền. Sau khi Thánh Nhân giết Thái Bình công chúa, liền giao cho quan địa phương kiêm quản mỏ muối Giải Trì.
Bề ngoài mỏ muối do triều đình khống chế, mỗi ba thạch muối thu thuế một thạch, dùng để cung cấp quân nhu, ổn định giá muối. Nhưng quan địa phương chỉ thu thuế tại mỏ muối, không can thiệp việc khác. Mỏ muối vẫn do dân chế, dân vận, dân tiêu, cuối cùng vẫn nằm trong tay thế tộc Hà Đông chúng ta;
Thứ ba, triều đình vốn có chính sách muối đơn giản, nếu muốn thu thuế muối, cần phải thiết lập các quy định phức tạp, bổ sung quan lại, rất khó khăn. Do đó, Tiết Bạch đề xuất 'muối pháp' tức là 'dân chế, quan thu, thương vận, thương tiêu' đơn giản mà nói, giống như do triều đình kinh doanh. Nhưng nếu quan lại không trong sạch, vẫn sẽ làm cho quan lại tư lợi, dẫn đến thương nhân buôn muối tăng giá, khiến cho dân sinh gian khổ.”
“Tóm lại, nếu phụ thân ủng hộ muối pháp, sẽ mang tiếng loạn chính, làm tổn hại lợi ích của Hà Đông, giúp triều đình bóc lột dân chúng, chẳng khác gì ôm rơm chữa cháy, không có lợi cho thời thế...”
~~
Ngày hôm sau là tiết Thanh Minh, Dương Tiêm trạch.
“Nói rất có đạo lý.”
Tiết Bạch để xuống tấu chương phản đối muối pháp của Lý Lâm Phủ, gật đầu liên tục, tán thưởng nói: “Ca Nô phê bình thuế pháp của người khác, thực sự là châm châm kiến huyết, chu đáo chu toàn.”
“Ai.” Dương Tiêm thở dài: “Ta không thể tranh luận lại hắn, từ khi Ca Nô dâng tấu, Thánh Nhân đã suy nghĩ rất lâu, vẫn chưa phê chuẩn muối pháp của ta.”
“Đó là vì Thánh Nhân yêu dân như con, lo lắng giá muối tăng vọt, dân sinh khốn đốn.”
Dương Tiêm liếc Tiết Bạch một cái, nói: “Ở đây không có người ngoài. Ta hỏi ngươi, ta nên làm thế nào để thuyết phục Thánh Nhân?”“Vậy ta sẽ nói thẳng.”
Tiết Bạch nhìn thoáng qua Dương Ngọc Dao bên cạnh, nàng đáp lại bằng một nụ cười cưng chiều.
“Bất kỳ thuế pháp nào trong thiên hạ, muốn bắt lỗi, đều có thể tìm ra hàng nghìn lỗi, vì bản chất của thuế là thu tiền, hào môn đại tộc luôn có cách chuyển tổn thất sang phổ thông bách tính. Nhưng, người khác bắt lỗi không sao, Ca Nô bắt lỗi, thật là vô lý.”
“Muối pháp có quá nhiều khuyết điểm, nếu do ta đến phản đối, ta thậm chí dám nói 'Sợ rằng xã tắc sẽ đổ vỡ'. Nhưng trước đó, không bằng xem xét chế độ quân điền cùng thuế tô dung điều hiện nay, ừm, chính là Đại Đường đã không chia đều ruộng, mà chỉ chia đều thuế. Đánh thuế người nào? Dân đinh.”
“Trừ những người bán mình cho hào môn đại tộc được miễn, còn lại dân đinh phải gánh vác mọi chi phí của Đại Đường thịnh thế, dù có ruộng hay không, đều phải chịu tô dung điều, tiền bốc xếp, chiết sắc và các loại thuế vụn vặt khác, còn phải nhập ngũ mở rộng biên cương, lập nên công lao bất thế, để danh tiếng lẫy lừng của Đại Đường vang xa.”
“Thế nên, Ca Nô đương nhiên lo lắng dân đinh không chịu nổi gánh nặng giá muối. Dù sao, hắn đã hứa hẹn với Thánh Nhân, năm Thiên Bảo thứ sáu, sẽ mở rộng Hoa Thanh cung, tấn công Thạch Bảo thành, những phí tổn này đều sẽ được bù đắp.”
“Ngoài tô dung điều, Vương Hồng còn có thể thu thêm mười triệu quan, chuyên cung Thánh Nhân tiêu xài, 'Tiền vật ngoài thuế hàng năm, đều sẽ nhập ngân khố riêng của Thiên tử' đã nói ra lời như thế, há có thể để cho Quốc cữu đoạt công?!”
“……”
Ý của Tiết Bạch thực ra rất đơn giản, không thay đổi chính sách tô dung điều, Đại Đường chắc chắn sẽ loạn, là đại loạn khiến sinh linh đồ thán.
Lưỡng thuế pháp, muối pháp đều không hoàn mỹ, nhưng chúng chính là những biện pháp thay thế cho chế độ quân điền và tô dung điều sau Loạn An Sử. Thay đổi chế độ thuế lạc hậu hiện nay, mở rộng đối tượng thu thuế đến cả người ngoài dân đinh, đó là tiến trình lịch sử. Với địa vị trước mắt của hắn, cũng không thể đưa ra chính sách thuế hoàn thiện.
Quan trọng hơn là thực thi.
Ví dụ, biện pháp đơn giản nhất, có lợi nhất, hiệu quả nhất hiện nay là gì? Tiết kiệm.
Lý Lâm Phủ tiết kiệm giấy cho quan phủ, thực ra cũng tiết kiệm được nhiều tiền. Nhưng so với chi phí hàng năm của Thiên tử, thì chẳng khác gì muối bỏ bể.
Quan lại không được chỉnh đốn, dưới sự quản lý như vậy của Thánh Nhân và Tể tướng, dù cải cách thế nào cũng vô dụng.
Tạm thời mà nói, Tiết Bạch đề xuất muối pháp, mục đích càng nhiều là đối phó với Lý Lâm Phủ, cố gắng giành lại từng chút quyền lực trong tay hắn.
“Nếu Thánh Nhân thương xót dân chúng, như lời vừa nói, muối pháp ít nhất tốt hơn tô dung điều.”
“Vậy vì sao Thánh Nhân không chịu chấp thuận.”
“Vì lợi ích quá nhỏ, nhưng phiền phức và nguy hiểm lại nhiều.”
“Sao có thể như vậy?”
Tiết Bạch nói: “Lấy mỏ muối Giải Trì làm ví dụ. Thái Bình công chúa từng cùng Bồ Châu Thứ sử Bùi Đàm hợp mưu, lợi dụng mỏ muối Giải Trì khống chế quân Sóc Phương. Năm đó, Giải Trì sản xuất bốn trăm nghìn thạch muối mỗi năm, thu được bốn nghìn quan. Hiện nay mỏ muối thực tế nằm trong tay Bùi gia ở Văn Hỉ, mỗi năm nộp mười hai vạn thạch muối vào Thường Bình kho, tam thuế nhất, không thể nói là không cao. Vậy nên, trong mắt Thánh Nhân, dù cho muối pháp có thể tốt thế nào, thì mỗi năm có thể thu được bao nhiêu tiền từ mỏ muối Giải Trì đây?”
Dương Tiêm nhíu mày.
Thời Cảnh Vân, mỗi năm một nghìn quan có lẽ đã là nhiều. Nhưng trải qua thời Khai Nguyên thịnh thế, một nghìn quan hắn cũng không thèm, chứ đừng nói đến Thánh Nhân.
“Vì chút lợi nhỏ như vậy, lại phải bổ sung quan lại, cải cách chính sách muối, đây là phiền phức.” Tiết Bạch nói: “Về nguy hiểm, mỏ muối Giang Hoài nằm trong tay tiểu thương, mỏ muối Hà Đông nằm trong tay thế tộc. Một khi động vào, nếu gây ra hỗn loạn, làm sao giải quyết?”
“Ngươi...”
Dương Tiêm đứng dậy, không hài lòng nói: “Vậy ngươi còn lừa ta đề xuất muối pháp này làm gì?!”
“Quốc cữu đừng vội, hãy nghe ta nói chuyện gì càng làm cho thiên hạ rung chuyển.”
“Chuyện gì?”
“Là chuyện đố kị người tài, bài trừ đối lập của Ca Nô.” Tiết Bạch nói: “Vẫn lấy mỏ muối Giải Trì của Bùi gia Văn Hỉ làm ví dụ, Quốc cữu không ngại hỏi Bùi Khoan, là muốn hy sinh một chút lợi ích để bảo toàn tính mạng, phong hầu bái tướng, hay muốn bị Ca Nô đuổi cùng giết tận, chết nơi đất khách quê người?!”
Đôi khi hắn thực sự nghĩ rằng đầu óc Lý Long Cơ đã mê muội.
Một mặt vì trực giác nhạy bén bẩm sinh, dè chừng và áp chế thế tộc Hà Đông; Mặt khác, lại không chịu bỏ chút công sức, đi uy bức lợi dụ, phân hoá lôi kéo, chậm rãi mưu toan từng bước một để làm suy yếu.
Lý Long Cơ lười quản lý, nên giao cho Lý Lâm Phủ. Lý Lâm Phủ lại làm thế nào? Vấy bẩn, đày đi rồi cuối cùng giết hại.
Có lẽ là có hiệu quả, ít nhất lúc này đây, Bùi Khoan thực sự sợ hãi đến rụng rời.
“Ta hỏi Bùi Khoan?” Dương Tiêm ngạc nhiên nói: “Ta đi hỏi Bùi Khoan?”
“Không cần.” Tiết Bạch nói: “Bùi Khoan cầu gặp Quốc cữu.”
“Thật sao?”
“Tất nhiên là thật, không giấu gì, Hàn Thực tiết, chính là Bùi Khoan mời ta đến biệt thự của mình, cùng ta trò chuyện rất lâu.”
Dù Dương Tiêm vẫn còn mơ hồ, nhưng đã đại khái hiểu được kế hoạch của Tiết Bạch, nói: “Nói thế nào?”
“Đã có kế hoạch sơ bộ, Bùi Khoan sẽ toàn lực ủng hộ muối pháp của Quốc cữu. Đến lúc đó, nếu Thánh Nhân còn do dự, có thể thử nghiệm ở Hà Đông, bãi bỏ các loại thuế vụn vặt mà thực hiện muối pháp, để Thánh Nhân thấy tận mắt, năng lực trị quốc của Quốc cữu và Bùi Khoan, vượt xa Ca Nô và Vương Hồng. Đến lúc đó Quốc cữu cùng hắn, một làm Tả tướng, một làm Hữu tướng.”
“Mỏ muối Giải Trì một năm thu được không quá bốn nghìn quan, thật có thể vượt xa Ca Nô?”
Tiết Bạch cười nói: “Quốc cữu yên tâm, đây là Bùi Khoan bảo mệnh, đoạt tướng vị chi chiến, hắn sẽ toàn lực ứng phó, không làm Quốc cữu thất vọng.”
“Tốt!”
Dương Tiêm tự biết mình không có tài vọng, vốn dĩ an phận hiện trạng.
Nhưng một khi quyền thế của Tể tướng vẫy gọi trước mắt, hắn thực sự không cưỡng lại được cám dỗ, trong mắt lộ vẻ phấn chấn.
Lúc này hắn mới nhận ra, bản thân tập hợp thánh quyến, minh hữu, mưu sĩ, sách lược vượt xa Ca Nô, càng thích hợp làm tể tướng của Đại Đường hơn.
“Khi nào sắp xếp để ta gặp Bùi Khoan?”
“Không vội, sau khi công bố kết quả phục thí.”
“……”
Tiếp theo là chầm chậm thương nghị.
Tiết Bạch thật lòng muốn giúp Dương Tiêm làm Tể tướng, tuy Quốc cữu này rất bình thường, ngoài phong thái tốt, giỏi âm luật ra, thì không có nhiều ưu điểm, nhưng cũng không có nhiều khuyết điểm. Mà lợi ích của hai người lại gắn bó vô cùng chặt chẽ.
Quan trọng là Thánh Nhân sẵn sàng để Dương Tiêm làm Tể tướng, với thân phận là huynh trưởng của Quý phi, một khi làm Tể tướng, chắc chắn sẽ tiếp tục giúp Thánh Nhân đàn áp Đông cung.
Điều lo lắng duy nhất là, sức khỏe của Dương Tiêm không tốt lắm, hy vọng hắn có thể sống lâu hơn, tranh thủ được nhiều cơ hội thăng tiến.
Nghĩ đến đây, Tiết Bạch bất chợt nhớ đến một tiểu nữ tử ưa thích y thuật.
Hắn đã hứa sau khi ra ngục sẽ đi thăm nàng, nhưng gần đây thực sự là không thoát thân ra được...
~~
Điền xa có bốn bánh lớn mà ổn định, chỉ có thể di chuyển trên những con đường rộng rãi và bằng phẳng trong thành Trường An.
Sau khi tiến vào Quắc Quốc phu nhân phủ, tiếp tục đi theo con đường đá xanh về phía hậu viện.
Thực ra Dương Ngọc Dao thường ra ngoài bằng ngựa, chỉ khi đi cùng Tiết Bạch mới muốn trò chuyện.
“Dương gia không thể tránh khỏi, do đó phải khuyên khuyên huynh trưởng ngươi giữ vững thái độ phấn đấu, không được dao động...”
Tiết Bạch biết rõ kết cục sau này của Dương gia, bởi vậy nói những lời này rất thản nhiên.
Hôm nay khi hắn nói chuyện với Dương Tiêm, Dương Ngọc Dao luôn nhìn hắn, đột nhiên nói: “Ta nghi ngờ ngươi không phải thiếu niên.”
“Bị ngươi nhìn ra rồi.” Tiết Bạch nghiêm túc nói: “Thực ra nói thật với ngươi cũng không sao, ta là yêu tinh, tu hành ngàn năm ở núi Thanh Thành, chuyên đi quyến rũ mỹ nhân Đại Đường.”
“Khá lắm yêu tinh, xem ta đánh ngươi.”
Dương Ngọc Dao giơ tay muốn đánh hắn, hương thơm phả vào mặt, giữa chừng nàng lại không nỡ dùng sức, nhẹ nhàng vuốt ve gương mặt tuấn tú của hắn, dịu dàng nói: “Ta muốn hàng yêu.”
“Về phòng rồi hàng yêu.”
“Vậy ngươi ở lại vài ngày được không?”
“Hiện tại ta vẫn phải tập trung vào việc học.”
“Ta muốn xem, ngươi nghỉ ngơi mấy ngày, học được gì?”
Tiết Bạch ôm eo nàng, để nàng ngồi lên đùi, nhưng trước tiên lấy ra một tập giấy từ trong lòng, nói: “Đây là thành quả học tập thật sự, đừng làm nhăn.”
Dương Ngọc Dao nhận lấy, ban đầu lơ đãng nhìn một cái, sau đó mắt lộ vẻ nghi hoặc.
“Hửm, đây là văn phú?”
“Nếu thấy thú vị, ngươi giữ mà đọc dần.”
“Thật sao? Vàng bạc châu báu ta đã nhận qua, nhưng đây là lần đầu có người tặng ta hành quyển.” Dương Ngọc Dao nói, tự thấy buồn cười: “Người ta nói Dương Tam Di chỉ thích vẻ bề ngoài, cũng chỉ có ngươi, có thể nhét thơ văn vào lòng ta...”
Điền xa khẽ rung động, hai người ôm nhau quấn quýt.
Dương Ngọc Dao cuối cùng vẫn không thể đọc xong những chí dị cố sự kia, một tay đặt chúng vào hòm dưới ghế xe, cả người yếu ớt tựa vào Tiết Bạch.
“Lại muốn nhét thêm cái khác sao?”
“Ân.”
Điền xa dừng lại, Minh Châu vén rèm xuống xe, nói: “Tất cả lui ra ngoài.”
“Vâng.”
Minh Châu đuổi mọi người đi, liền đứng một mình bên cạnh.
Nghe thấy tiếng động trong xe, nàng cũng lùi vài bước, đứng xa hơn...
~~
Sau tiết Thanh Minh, trời mưa liên tiếp hai ngày, làm cho đất đai mùa xuân thêm tươi tốt.
Khi Tiết Bạch trở về nhà, nghỉ ngơi một ngày lại đến thăm Nhan trạch, liền một lần giao năm phần văn thiếp.
Nhan Yên đang uống thuốc, vội đặt bát thuốc xuống chạy tới đón lấy, để tránh bị phụ thân nàng phát hiện tất cả đều là chí dị cố sự.
May là Nhan Chân Khanh lười xem chữ xấu của Tiết Bạch, trầm mặt, chiêu Tiết Bạch đến tiền phòng nói chuyện.
“Nghe nói ngươi lại đến Quắc Quốc phu nhân phủ chờ đợi hai ngày?”
“Vâng, gia đạo sa sút, thanh minh tảo mộ vẫn là Quắc Quốc phu nhân phái người hỗ trợ.”
“Vậy lão phu còn phải khen ngươi hiếu thuận.”
“Học sinh không dám nhận.”
Tiết Bạch mượn thân phận Tiết Linh chi tử, tu sửa ngôi mộ hoang tàn của Tiết Thận Hoặc, chỉ có thể coi là đáp lễ, không dám nhận hai chữ “hiếu thuận”.
Nhan Chân Khanh thở dài một tiếng, nói: “Quân tử quý miệng, khổng tước yêu lông. Ngươi đã xưng là đệ tử của ta, nên trân trọng danh tiếng, nếu không sau này ai sẽ gả nữ nhi cho ngươi?”
“Đệ tử biết sai, về sau sẽ cẩn ngôn thận hành, nỗ lực để danh tiếng tốt lên.”
“Lần này không còn tặng đồ chơi nữa chứ?”
“Lão sư yên tâm, đệ tử ghi nhớ lời dạy, quyết không làm nịnh thần nữa, lần này chỉ tặng văn chương.”
“……”
Nhan Yên thò đầu vào phòng nhìn một hồi, gặp phụ thân mang theo Tiết Bạch đi ra, liền quay đầu nhìn xung quanh, nhặt một cành cây ném vào lưng Tiết Bạch, đợi hắn quay lại, rồi vẫy vẫy tay.
“Ân?”
“Bình quyển của ca ca còn chưa cầm đây.” Nhan yên từ phía sau lấy ra văn thiếp mà hắn đưa lần trước, nói: “Thuốc của ta sắp hết, hôm nay phải đến Ngọc Chân Quan cầu thuốc, có vài vị thuốc không biết ca ca mua ở đâu?”
“Cùng đi đi.”
“Mẫu thân nói phiền ca ca, bảo ta không được nói.”
“Không phiền, ta đến cửa ngõ chờ các ngươi.”
Tiết Bạch tiếp nhận văn thiếp, vô tình liếc nhìn Nhan Yên, thấy nàng cười lên mi mắt hơi cong, trông thật đẹp, tuy có chút láu lỉnh nhưng cũng rất đơn thuần, gương mặt mịn màng còn mang theo nét ngây thơ, vì thế hắn liền lùi lại hai bước, quay người rời đi.
Trong đầu đều là hình ảnh cùng Dương Ngọc Dao điên loan đảo phượng trong điền xa, mỹ nhân phong tình kia còn không ngừng cầu xin tha thứ, hắn rất tự giác mà quyết định cách tiểu cô nương nhà lão sư xa xa một chút.
----------
*chiết sắc: trong thời cổ đại, việc quy đổi thuế thu từ lúa gạo thành bạc, vải hoặc các sản phẩm khác gọi là chiết sắc.
*tam thuế nhất: 1 cái chịu 3 loại thuế khác nhau.
*hành quyển: đôi khi gọi là đầu hành quyển, trước kỳ thi thí sinh sẽ viết các bài thơ, văn của mình thành quyển rồi gửi cho các quan lại có địa vị trong triều, nhằm mong được họ giới thiệu với giám khảo, vừa để giám khảo đánh giá, chỉ ra lỗi sai nếu có, vừa gây ấn tượng bằng thơ văn của mình.