Nơi phỏng vấn: một tiệm cà phê ở Thượng Hải
Người được phỏng vấn: Phàn Diễm Mai
Tính cách: Bề ngoài lạnh lùng, nội tâm nóng bỏng
Tuổi tác: ba mươi ba
Nghề nghiệp: nhân viên văn phòng
Lương tháng: tệ
Sơ lược: tốt nghiệp cao đẳng, quê ở Triết Giang, từng bán tem tại Tô Châu.
Có lúc con người rất kì lạ, không tài nào khống chế nổi chuyện tình cảm xảy ra. Cũng giống như ta bất lực khi gặp thời tiết, gió thích đến lúc nào thì đến, mưa thích rơi lúc nào thì rơi, mây thích trôi lúc nào thì trôi. Toàn những việc bất khả kháng. Phàn Diễm Mai là dạng phụ nữ bề ngoài lạnh lùng như bên trong lại sôi sùng sục. Khi vừa gặp mặt, cô tỏ ra rất lạnh nhạt, nhưng sau khi đã nói dăm điều, cô ấy càng nói càng thẳng thắn. Nhưng cô như thể nói về chuyện của người khác, có thể phân tích rõ tình cảm mà mình đã trải qua. Phàn Diễm Mai mặc quần bò, áo bó sát cổ chữ V. Cô ấy nói tự tin nhất chính là ngoại hình của mình. Vì ngoại hình đẹp nên rất thích mặc quần áo bó. Nói xong, cô mỉm cười. Cô ấy còn nói có một cơ thể đẹp cũng không phải là chuyện tốt, vì có thể mang lại rất nhiều rắc rối. Cô ấy kể:
Quê tôi ở Triết Giang nhưng tôi sinh ra và lớn lên ở Hồ Nam. Vì vậy rất nhiều người nói tôi là có dáng phụ nữ điển hình ở đây, cơ thể đầy đặn. Nhưng chính vì ngoại hình của tôi cũng đẹp nên năm đó ở Tô Châu, tôi bị rơi vào cái bẫy êm ái. Cái bẫy đó là nguyên nhân khiến tôi độc thân bây giờ. Sau khi tốt nghiệp cao đẳng, tôi làm việc một năm tại Hồ Nam. Nếu dùng một câu để khái quát thì năm đó chính là: bình lặng vô vị. Chúng tôi không được phân việc, phải tự tìm quan hệ, đút lót mới kiếm được một chỗ làm tạm thời trong một cơ quan nhà nước. Thực ra, ở đó cả ngày không có việc gì làm, giúp lãnh đạo đánh máy vài con chữ, sắp xếp lại báo chí, ngày tháng trôi qua thật nhạt nhẽo, khô khan.
Tháng ., tôi nghe nói Tô Châu phát triển rất nhanh liền tới đó tìm kiếm ước mơ đổi đời. Lúc đó, tôi không dám tới những thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải vì cho rằng những nơi đó đã đông kín người tài. Có người nói, nếu bạn đứng trên bất kì con đường nào ở Thượng Hải, nếu cứ hỏi bừa mười người, chắc chắn có chín người là thạc sĩ. Thế nên lúc đó tôi chỉ dám tới những nơi mà tôi thấy có hi vọng. Tôi tới đó một mình, đúng là không hề có người quen. Tôi tới những trung tâm giới thiệu việc làm mấy lần nhưng không có kết quả. Sau đó thấy người ta chơi tem cũng có thể phát tài, tôi làm quen với mấy người chuyên bán tem và bắt đầu chơi. Trong đám người đó, có cả nam và nữ. Có thể do số tôi tốt nên họ chịu giúp đỡ tôi, nhưng cũng có anh luôn tán tỉnh bám riết lấy tôi.
Nói thật lòng, tôi không hề thích anh ta nhưng trong hoàn cảnh lúc đó không có một người thân quen, rất khó nhận được sự quan tâm của người khác, nên tôi cũng có qua lại giao đãi chút ít. Lúc đó tôi mới hai mươi ba tuổi, anh ta đã ba mươi tám tuổi, đã có vợ con nên tôi một mực không dám gần gũi với anh ta quá. Nhưng một ngày anh ta không nhìn thấy tôi là đứng ngồi không yên, luôn chạy tới gọi cửa phòng trọ của tôi, đưa tôi đi ăn. Có lúc anh ấy cũng đưa tôi đi mua đồ ăn, quay về phòng trọ làm cơm. Do vừa bước vào đời, kinh tế của tôi rất khó khăn. Anh ta còn giúp trả tiền phòng cho tôi. Lúc đó tiền phòng cũng không nhiều, mỗi tháng chỉ có tệ. Có thể do lâu ngày bên nhau nên nảy sinh tình cảm, tuy không được coi là tình yêu nhưng cũng có chút tình bạn và tình cảm khác giới. Huống hồ lúc đó tôi cũng không còn là thục nữ trinh trắng gì, cũng không coi vấn đề đó quá nghiêm trọng, nên cũng quan hệ tình dục với anh ta vài lần.
Hồi cấp ba, tôi đã yêu. Lúc đó bạn trai tôi là lái xe cho cơ quan nhà nước. Hồi đầu anh ấy thường lái xe đưa tôi đi chơi, cũng ăn bận chải chuốt, đồ veston, đầu chải gôm bóng loáng. Tôi cứ ngỡ anh ấy làm quan chức gì đó. Khi tôi hỏi, anh ta chưa bao giờ nói rõ về công việc của mình. Vào dịp hè năm lớp mười hai, anh ta đưa tôi đi xa chơi. Chúng tôi thuê khách sạn, và tôi đã dâng hiến cái đầu tiên của mình cho anh ấy. Sau đó chúng tôi không dừng lại được nữa. Anh ta thường lén lút tới đón tôi ra ngoài hò hẹn. Tới khi biết được anh ta chỉ là một lái xe quèn, tôi đã mang hết tổ tông tám đời nhà anh ta ra chửi hả hê. Không phải tôi coi thường nghề lái xe, mà là khinh thường cái thói giả tạo của anh ta.
Thì ra bán tem ở Tô Châu cũng rất khó phát tài, chỉ có thể miễn cưỡng sống qua ngày. Đó chắc chắn không phải là mục đích của tôi. Nếu chỉ cần sống qua ngày, tôi đâu nhất thiết phải tới đây. Một hôm, tôi ra chợ tem, gặp một người Đài Loan. Ông ta cũng lần đầu tới đây, thấy tôi trao đổi tem với mấy người liền sát tới xem. Khi ông ta nhìn thấy tôi, không ngừng ngắm từ trên xuống dưới, rồi lộ rõ vẻ kinh ngạc. Lúc đó tôi cũng mặc kệ nhưng ông ta cứ bám sát theo tôi, cố gợi chuyện. Ông ta nói, "Cô ơi, đừng hiểu lầm, tôi không phải người xấu. Tôi là người Đài Loan tới Thượng Hải đầu tư, hôm nay tới Tô Châu du lịch. Tôi bị ngoại hình của cô quyến rũ nên mới bắt chuyện với cô." Ông ta móc ra một tấm danh thiếp đưa cho tôi, nói: "Đây là danh thiếp của tôi, nếu muốn lên Thượng Hải phát triển, có thể tìm tôi. Tôi chắc chắn sẽ giúp cô, thật đấy, không lừa cô đâu. Cô có thể tới Thượng Hải xem công ty của tôi trước."
Ông ta nói rất thành khẩn nên tôi tin. Ông ta muốn tôi cho số điện thoại nhưng tôi không có. Tôi chẳng có gì cả, điện thoại không, máy nhắn tin cũng không. Chúng quá đắt, tôi không mua nổi. Ông ta hỏi sau này làm thế nào để liên lạc được với tôi, mong kết bạn với tôi. Tôi đáp sau này nếu có cơ hội, tôi sẽ gọi điện cho ông. Thực ra lúc đó tôi chỉ nói bừa, hoàn toàn mang tính lịch sự. Thật không ngờ sau này quả thực tôi lại chủ động gọi cho ông ta. Lúc đó anh chàng ở Tô Châu ngày nào cũng tới tìm tôi, đuổi cũng không về, có lúc ở lại qua đêm trong phòng trọ của tôi, cả ngày cũng ở lì đó. Nhưng tôi không yêu anh ta, thực sự thấy rất khó chịu. Lúc đó, tôi cũng không có con đường nào tốt hơn nên càng nghĩ càng muốn tới Thượng Hải. Cuối cùng tôi gọi cho ông chủ Đài Loan, nói rằng muốn tới Thượng Hải. Ông ta rất vui mừng, nói nhất định giúp tôi sắp xếp công việc. Cứ như vậy, sự việc diễn ra rất đột ngột. Tôi sợ anh chàng Tô Châu bám riết ngăn cản nên nhân lúc anh ta không có mặt, tôi thu dọn hành lí bỏ đi. Ông chủ Đài Loan đích thân lái xe tới đón tôi, sắp xếp khách sạn cho tôi ở, kêu tôi nghỉ ngơi vài ngày, chờ ông ta ổn định công ty sẽ kêu tôi đi làm. Đó là một khách sạn cao cấp bốn sao và đây cũng là lần đầu tiên tôi bước vào một môi trường sang trọng như vậy.
Dưới ánh đèn vàng huyền ảo, tấm thảm không một hạt bụi, nhà tắm còn sạch hơn phòng trọ của tôi... Tất cả khiến tôi lần đầu tiên được làm một con người với đúng nghĩa của nó. Nhưng tôi biết một người đàn ông không thể tốt như vậy đối với một phụ nữ lạ, chắc chắn ông ta có ý đồ. Quan trọng là ông ta là dạng người như thế nào. Nếu ông ta thực sự thích tôi, tình cảm có thể lâu bền, thì tôi cũng không phải là người bảo thủ. Thế nên tôi cứ nhận tất cả sự chăm sóc và dịu dàng của ông ta. Hơn nữa lúc này quả thực tôi cũng không còn đường lùi. Ông ta ngày ngày tan giờ làm tới đón tôi đi ăn. Lúc đi làm cũng gọi điện thoại cho tôi một vài lần. Do học lực của tôi không cao, cũng không có kinh nghiệm làm việc nên ba ngày sau, ông ta xếp cho tôi làm nhân viên trực điện thoại của công ty. Cô nhân viên cũ đã bị ông ta chuyển sang bộ phận khác.
Thì ra, cỡ nhân viên quèn như tôi lẽ ra phải ở kí túc xá tập thể bốn người/phòng. Nhưng ông ta không nỡ để tôi sống trong kí túc xá, cứ để tôi tiếp tục ở lại khách sạn, tiền trả mỗi ngày là đồng. Tôi thực sự được ưu ái tột bậc nhưng cũng cảm thấy quá tiếc tiền, thậm chí còn nghĩ giá số tiền đó cho mình còn hơn. Tính cách của ông chủ Đài Loan rất lạ, không hề ép buộc tôi làm gì nhưng cũng rất thẳng thắn nói với tôi rằng, hy vọng tôi là bạn tốt của ông ấy. Nếu tôi không đồng ý cũng không sao, có thể tiếp tục đi làm và dọn vào sống trong kí túc. Nếu tôi đồng ý, ông ta sẽ thuê cho tôi một căn hộ để sống riêng. Ông ta không ép tôi, chỉ kêu tôi suy nghĩ.
Tôi ngần ngừ suốt mười sáu ngày, thấy rằng sống ở khách sạn quá lãng phí, hàng ngày tan giờ ăn cơm xong đã tám, chín giờ tối, sáng sáu, bảy giờ đã phải ra khỏi giường. Mỗi ngày chỉ ngủ có vài tiếng đồng hồ, nhưng lại tốn gần ba trăm đồng, quả thực không đáng. Tại nơi làm việc, tôi không dám thể hiện quá thân mật với ông ta. Lúc đó ông ta đã bốn mươi tám tuổi. Nếu gần gũi quá chắc chắn sẽ bị người ta đàm tếu. Về chuyện này, tôi hiểu. Một tối, tôi ở khách sạn gọi điện tới cho ông ấy, hỏi rằng ra ngoài thuê căn hộ có phải rất đắt không? Thực ra tôi biết thuê phòng dù có đắt cũng không đắt bằng ở khách sạn nhưng tôi không tìm ra được chuyện gì để nói với ông ta. Ông ta đáp: "chắc chắn là rẻ hơn ở khách sạn. Cô đã nghĩ kỹ chưa? Đừng vội, cô cứ từ từ nghĩ đi. Nếu không muốn, cũng không nên ép mình. Công việc của cô chắc chắn không bị mất đâu. Tôi không bao giờ lấy công việc ra để ép cả. Tôi thực lòng thích cô." Tôi đáp vậy tuần tới ông tìm cho em một căn hộ nhé. Tôi đã trở thành người đàn bà của ông ta như vậy. Có lúc, con người rất kì lạ. Chuyện tình cảm xảy ra nhiều khi do duyên số, mình không thể khống chế được. Cũng giống như ta bất lực khi gặp thời tiết, gió thích đến lúc nào thì đến, mưa thích rơi lúc nào thì rơi, mây thích trôi lúc nào thì trôi. Toàn những việc bất khả kháng. Căn hộ mà ông ta thuê cho tôi là loại căn hộ cao cấp một phòng khách một phòng ngủ. Nói thật lòng đột nhiên rơi vào cảnh này, có lúc lòng tôi cũng xót xa, thấy mâu thuẫn. Nhưng đó chính là cái bẫy êm ái hiện ra trước mắt tôi rất tự nhiên. Nếu tôi không bước vào cũng không thể vượt qua được. Mức độ quan tâm và yêu thương của ông ta dành cho tôi tuyệt đối cũng không kém hơn vợ ông ấy. Hầu như rảnh lúc nào, ông ta lại tới tìm tôi. Ông ta nói ngoại hình của tôi thực sự khiến ông ta mê mẩn. Tôi tin vào những chuyện tình cảm xảy sinh vì hứng thú tình dục. Dù sao tình dục cũng là một dạng cái đẹp. Mà yêu cái đẹp là một trong những đặc tính của con người. Nhưng tôi biết kiểu tình cảm đó thường không lâu bền.
Ngày .., tôi phát hiện thấy mình mang thai. Lúc đó tôi mới hai mươi tư tuổi, vẫn chưa kịp chuẩn bị tâm lý làm mẹ nên thấy khiếp sợ và quyết định phá thai. Nhưng ông ta cương quyết muốn tôi sinh con. Ông ta nói vợ ông ta bị vô sinh, nên mãi không sinh nở được, nay chả dễ dàng gì tôi lại có con, là phúc mà ông trời ban cho ông ta. Ông ta nói tuổi tác ông ta đã cao, thêm vài năm nữa không chừng không thể sinh con được nữa. Lẽ nào em muốn tôi tuyệt đường con cái? Trái tim người phụ nữ luôn yếu mềm. Sau khi ông ta nhận lời kết hôn với tôi, tôi đồng ý giữ đứa bé lại. Từ đó, tôi không đi làm nữa, ngày nào cũng ở nhà chăm thai nhi.
Ông ta ngày nào cũng cầu khấn, hy vọng tôi sinh cho ông ấy đứa con trai. Tôi thì thế nào cũng được, con trai con gái đều được cả. Mang thai tới tháng thứ tư, chúng tôi đi siêu âm, muốn biết là con trai hay gái nhưng bác sĩ không chịu nói, nói là quy định của bệnh viện, tuyệt đối bảo mật. Chúng tôi chạy khắp ba bệnh viện, họ đều nói như vậy. Mấy ngày sau, chúng tôi nghe nói một bệnh viện tư cũng có thể làm siêu âm thai nhi liền tới đó khám. Bác sĩ ở đó thông báo đứa trẻ trong bụng tôi là con trai. Chúng tôi rất vui mừng, nhất là ông ấy, reo lên điên cuồng, như thể trúng số độc đắc vậy. Ngày .., cuối cùng tôi cũng sinh nở thuận lợi. Nhưng khi y tá bế đứa trẻ lại cho tôi thì lại là con gái. Tôi như kẻ nằm mơ, thấy rất bất ngờ, rõ ràng siêu âm là con trai, sao lại biến thành con gái như vậy? Ông ta lại càng không tin nổi, cuống lên cho rằng chắn chắn y tá bế nhầm hoặc bị người ta cố tình đánh tráo. Nhưng y tá kiên định nhắc lại họ đã đánh số rất nghiêm túc, tuyệt đối không thể nhầm lẫn. Hơn nữa cũng không có ai lạ mặt được vào phòng trẻ nên không thể bị đánh tráo.
Nhưng ông ta vẫn không tin, cứ đòi vào phòng trẻ tìm con trai. Y tá ngăn lại, bị ông ta tát cho một cái, vỡ mũi, máu me trào ra. Bảo vệ bắt ông ta, đưa lên đồn cảnh sát. Nói thật là tôi cũng ngờ vực y tá hoặc ai đó làm gì khuất tất, nên làm ầm lên đòi thử ADN. Cả khoa sản hôm đó được bữa loạn xì ngầu. Y tá trưởng rất tức giận nói cho tôi biết rằng bốn sản phụ hôm đó đều sinh con gái, không có ai sinh con trai, làm sao có chuyện bế nhầm được, chưa kể nói tới việc đánh tráo. Cuối cùng tôi cũng cam chịu số phận và không làm ADN nữa. Sau cùng qua hòa giải, ông ta phải đền cho cô y tá đó , vạn đồng. Chuyện đó coi như chấm dứt, ông ta cũng không bị bắt giam. Suốt một thời gian dài, tâm trạng ông ta cực kỳ sa sút. Mới đầu tôi cứ ngỡ là do chuyện sinh con gái. Tôi nghĩ giờ đây quan niệm người ta về chuyện con trai, con gái cũng không nặng nề như trước nên tâm trạng không vui chắc chỉ một thời gian. Hơn nữa nếu thực sự kết hôn, sau này sinh thêm con trai cũng không phải là chuyện không thể.
Sau đó ông ta vẫn tiếp tục đến chỗ tôi, lúc lạnh lùng lúc sôi nổi. Nghe nói đó là bệnh thường gặp của tất cả cánh đàn ông. Thường thì sau khi kết hôn hoặc cùng chung sống hai năm, đàn ông không còn nhiệt tình như trước, sẽ lạnh nhạt hơn. Thế nên tôi cũng không quá chú tâm, cũng không so đo tính toán gì với ông ta. Một ngày chủ nhật tháng ., tôi định viết thư cho gia đình, thông báo là Tết này tôi không về nhà nhưng do lâu ngày không viết chữ, nét chữ rất xấu. Tôi liền tới công ty, định dùng máy tính đánh lá thư. Do công ty cách nhà tôi rất gần, đi bộ chỉ khoảng mười lăm phút, vả lại tôi luôn giữa chìa khóa công ty. Khi tới cửa công ty, tôi phát hiện thấy cửa mở. Khi tôi đi vào đầy cảnh giác, thấy ở đại sảnh có một phụ nữ với một đứa bé gái chừng hơn mười tuổi. Tôi biết ông ta có vợ nhưng không hề nghe thấy ông ta nói có con. Thế nên tôi nghĩ hẳn đây không phải là vợ ông ta, liền hỏi: "Cô là ai?" Người phụ nữ kia hỏi ngược lại: "Cô là ai?" Đúng lúc tôi đang ngần ngừ thì đứa bé chợt hướng về phòng làm việc bên trong, gọi to: "Ba ơi, có người tìm ba." Tôi lập tức phản ứng lại kịp thời, giả bộ nói: "Xin lỗi tôi đi nhầm văn phòng. Tôi tìm công ty ở lầu trên cơ, nhầm lầu rồi." Khi ông ta chưa kịp bước ra, tôi đã bỏ đi.
Tôi nghĩ bụng, ông ta đã lừa tôi rằng không có con, nhất định chỉ vì muốn tôi sinh con trai, thế nên mới gieo cho tôi hi vọng sẽ lấy tôi. Lẽ nào ông ta biến tôi thành một cái máy đẻ? Thực ra tôi không vội cưới ông ấy nhưng lần này tôi cố tình thử thăm dò, đòi ông ta mau chóng li hôn để lấy tôi. Ông ta không đồng ý, kêu tôi khi nào sinh con trai mới tính tiếp. Ông ta cũng thừa nhận được bé gái kia là con gái ông ta. Hồi đó do quá mong muốn có con trai tới phát điên nên ông ta đã nói dối tôi. Ông ta gọi đó là lời nói dối lương thiện, hy vọng tôi có thể hiểu được. Trước đó do không quen thuộc Thượng Hải, tôi phải cậy nhờ vào ông ấy, sau lại vì ôm hi vọng, tôi tiếp tục làm người tình của ông ta. Còn bây giờ tôi biết sớm muộn cũng không có kết quả. Tôi bắt đầu nghĩ đường rút cho mình. Tôi nói với ông ta rằng tiền thuê nhà lâu dài không bằng mua nhà. Ông ta nhận lời, mua cho tôi một căn hộ xinh xắn ở Phố Đông, chỉ khoảng năm mươi lăm mét vuông. Tôi lại đòi ông ta mua bảo hiểm cho hai mẹ con, đòi thêm chín vạn tệ tiền mặt.
Năm , tôi đưa con về quê ở Hồ Nam nhờ mẹ tôi trông hộ. Mẹ tôi cứ ngỡ tôi đã chính thức kết hôn, luôn hỏi tại sao không đưa chồng về quê một chuyến. Tôi luôn đáp anh ấy quá bận, sau này sẽ về. Tôi đưa cho mẹ năm vạn tệ, mình giữ bốn vạn, rồi tìm một công việc làm nhân viên trong công ty môi giới bất động sản, làm mãi từ đó tới giờ. Tôi đã không còn ôm ấp hi vọng gì vào ông ấy. Tôi vốn cũng không yêu ông ta lắm nên bây giờ khi ông ta không tới thăm, tôi cũng không nhớ nhung, cũng không gọi điện. Có lúc một tháng ông ta mới tới thăm tôi một lần. Thực ra tôi vẫn không hoàn toàn rời bỏ ông ta vì căn hộ của tôi do ông ta mua. Có thể sau này tôi sẽ đột ngột bỏ ông ta mà đi, bán đứt căn hộ, tự tìm một chỗ khác. Hoặc tôi sẽ tìm một người đàn ông có kinh tế tàm tạm để lấy nhưng không thể nhanh quá, ít nhất cũng phải bảy, tám năm nữa. Do căn hộ của tôi mua trả chậm trong vòng mười năm, cũng phải bảy, tám năm nữa mới trả xong.
Phàn Diễm Mai không thích uống cà phê. Cô ấy kêu phục vụ mang nước cam tới. Sau khi uống hai ngụm, cô ấy lắc đầu, không nói gì. Tôi hỏi: "Sao lại lắc đầu thế?" Cô ấy đáp: "Biết thế này không tới Thượng Hải nữa. Thực ra sống ở quê là tuyệt nhất. Ở đó đi làm dẫu không kiếm được nhiều tiền nhưng rất thư thái. Cuộc sống bây giờ thật chả ra sao, như thể đi trên dây đồng căng trong không trung. Tuy đã có đai bảo hiểm, không đến nỗi ngã chết nhưng chỉ cần không cẩn thận, bạn có thể bị mất sạch, tất cả lại phải làm lại từ đầu. Cảm giác được người khác bao bọc, chu cấp thật không dễ chịu. Nếu có năng lực, chả ai lại không muốn tự mình nuôi được mình cơ chứ? Ai muốn chiếm của người khác? Ai chịu bị người khác chi phối?"
Quả thực Phàn Diễm Mai rất hiểu nhân tình thế thái, nhưng trong cuộc sống thực tế, không nhất định đã làm được những gì mà lí trí đã nói. Có điều tra cho thấy, các cô gái trẻ thích đàn ông trưởng thành, phần lớn là bị hấp dẫn bởi kinh nghiệm, tri thức và tài sản của những người đàn ông đó. Các cô gái trẻ thường có tiêu chuẩn chọn bạn lí tưởng. Đó chính là thích đeo đuổi những kẻ khác giới "toàn mỹ" hoặc "giàu có", cho rằng "giàu" tức là có thể "cao sang". Đó là điều rất không hiện thực, cũng rất mù quáng. Đàn ông lớn tuổi thích đeo đuổi các cô gái trẻ vì muốn tìm kiếm cảm giác tươi trẻ và sôi nổi. Vì thế cả hai bên đều vì những mục đích khác nhau mà quan hệ với nhau. Các cô gái trẻ nếu muốn có cuộc sống hôn nhân bình thường, nhất thiết phải cân bằng lại điều kiện của mình, nắm vững tình cảm. Đàn ông muốn có cuộc sống hôn nhân bình thường cũng nhất thiết phải đối diện với hiện thực. Tình yêu có bóng tối, mục đích khuất tất sẽ không thể êm ả được lâu dài.